Alimenty

Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym a konkretnie art. 133§1 krio (kodeksu rodzinnego i opiekuńczego) to na rodzicach ciąży obowiązek łożenia świadczeń alimentacyjnych na rzecz dziecka, które nie jest jeszcze w stanie samodzielnie się utrzymać, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego (art. 135§1 krio) oznacza to tyle, iż wysokość zobowiązania alimentacyjnego powinna być ustalana w oparciu o możliwości zarobkowe zobowiązanego. Okoliczność, iż zobowiązany do alimentacji w sposób nieformalny uzyskuje jedynie minimalne wynagrodzenie za pracę bądź też formalnie nie uzyskuje żadnego dochodu nie ma pływu na wysokość jego obowiązku alimentacyjnego. Liczy się ustalenie jaką wysokość wynagrodzenia jest w stanie zarobić zobowiązany wykonując zawód, co do którego posiada przyuczenie i odpowiednie doświadczenie. Zatem nieformalne pobieranie dochodów nie uchroni zobowiązanego rodzica od płacenia alimentów w adekwatnej do swoich rzeczywistych zarobków wysokości. Pamiętać przy tym należy, że dziecko ma co do zasady prawo do życia na równej stopie życiowej co rodzice zobowiązani do alimentacji. Wykonania obowiązku alimentacyjnego nie należy utożsamiać wyłącznie z przekazywaniem pieniędzy i opłacaniem potrzeb dziecka. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego (zgodnie z art. 135§2 krio). Zatem rodzić, który na co dzień ponosi wyłączny albo większy ciężar osobistej opieki i wychowania dzieci również wykonuje swój obowiązek alimentacyjny wobec nich.

Zgodnie z art. 138 krio w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Z poprzedzającego zdania należy wywodzić, że zarówno po stronie rodzica jak i po stronie dziecka mogą nastąpić takie zdarzenia, które docelowo będą świadczyć za zasadnością podwyższenia alimentów. Za takie sytuacje uznać należy, znaczne sukcesy zawodowe rodzica mające wpływ na regularne zwiększenie jego dochodu, choroba dziecka lub też konieczność wspierania edukacji dziecka w dziedzinach, w których dziecko wykazuje znaczny stopień utalentowania, jak również wiele innych sytuacji. Nie należy tracić z pola widzenia faktu, że za podwyższeniem alimentów świadczą niekiedy typowe i naturalne sytuacje, takie jak zwiększenie się potrzeb dziecka wraz z wiekiem.

Przywołany w poprzednim akapicie przepis art. 138 krio może stanowić również podstawę do obniżenie obowiązku alimentacyjnego. Niezawiniona utrata uprawnień zawodowych związana z chorobą i kalectwem jest naturalną przyczyną prowadzącą do obniżenia obowiązku alimentacyjnego. Katalog przyczyn uzasadniających tak obniżenie jak i podwyższenie alimentów jest otwarty i mogą się w nim mieścić różne sytuacje. Tak więc chociażby sytuacja niezawinionej utraty dobrze płatnej pracy i niemożność znalezienia pracy na takim samym poziomie dochodów, również może świadczyć o zasadności obniżenia alimentów.

Zgodnie z art. 133§3 krio rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się. Momentu zdolności do samodzielnego utrzymania się dziecka nie należy upatrywać w osiągnięciu przez dziecko pełnoletności. Częstokroć bowiem po osiągnięciu pełnoletności dziecko kontynuuje naukę najpierw jeszcze w szkole średniej tj. liceum lub technikum, a następnie na studiach. Zatem momentem osiągnięcia zdolności do samodzielnego zarobkowania jest moment, w którym dziecko w sposób kompletny zakończy naukę w celu przygotowania do wykonywania konkretnego zawodu lub też osiągnie uprawnienia do wykonywania wybranego zawodu. Następnie jeżeli pomimo istniejących możliwości dziecko uchyla się od podjęcia pracy licząc wyłącznie na pomoc finansową rodziców, wówczas rodzice mogą skutecznie uchylić się od łożenia na utrzymanie dziecka. Jeżeli przed osiągnięciem możliwości zarobkowania, obowiązek któregoś z rodziców został sformalizowany poprzez wyrok sądowy lub akt notarialny wówczas jako konieczne stanie się wystąpienie do sądu z powództwem o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego.